De 5-kernwaardenradar voor zelfinzicht en persoonlijke ontwikkeling

Als coach is het onze taak om coachees te helpen hun kernwaarden te ontdekken en te begrijpen hoe deze hun gedrag, beslissingen en communicatiestijl beïnvloeden. De 5-kernwaardenradar is een eenvoudige, maar krachtige oefening die coachees helpt om prioriteiten en waarden in kaart te brengen, ongeacht hun rol of achtergrond.

In slechts 20 minuten biedt deze oefening diepgaande inzichten in wat de coachee belangrijk vindt in hun persoonlijke en professionele leven. In dit artikel leg ik stap-voor-stap uit hoe je als coach deze oefening kan begeleiden inclusief reflectievragen die waardevolle inzichten kunnen opleveren.

Deze werkvorm duurt ongeveer 20-30 minuten en kan je goed doen na het Spiegelgesprek met reflectiekaarten. Nadat je het spiegelgesprek met reflectiekaarten hebt afgerond, kan je de 5-kernwaardenradar samen ontdekken en bespreken.

Wat is de 5-kernwaardenradar?

De 5-kernwaardenradar is een visuele oefening waarin de coachee vijf kernwaarden selecteert die voor hen het belangrijkst zijn. Deze waarden worden vervolgens geprioriteerd op een “radar”, waarbij de binnenste cirkel het hoogste belang vertegenwoordigt en de buitenste cirkel het minste (of andersom). Deze methode maakt het eenvoudig om te zien welke waarden centraal staan in hun leven en waar mogelijk ruimte is voor ontwikkeling.

Stappenplan voor de 5-kernwaardenradar

Hieronder staat hoe je deze oefening stap-voor-stap kunt uitvoeren.

Stap 1: Schrijf vijf kernwaarden op

Vraag de coachee om vijf kernwaarden te kiezen die voor hen belangrijk zijn in hun persoonlijke leven, werk of sociale interacties. Bied eventueel een lijst aan met voorbeelden van kernwaarden (zoals respect, integriteit, empathie, creativiteit, groei of balans). Deze stap geeft de coachee de kans om zelfstandig te reflecteren zonder beïnvloeding van anderen.

Het gebruiken van een grote lijst met kernwaarden kan overweldigend zijn voor je coachee. De waardenkaarten uit het Waarden- en Normenspel geven je coachee wat meer het gevoel van overzicht.

Stap 2: Plaats de kernwaarden op de waardenradar

Vraag de coachee om hun gekozen waarden op een “radar” te plaatsen, met de binnenste cirkel als hoogste prioriteit en de buitenste cirkel als laagste. De visuele ordening maakt snel duidelijk welke waarden de coachee het belangrijkst vindt en welke waarden minder centraal staan. Deze stap bevordert inzicht in de eigen prioriteiten en helpt mogelijke conflicten tussen waarden op te sporen.

Stap 3: Bespreek de volgorde en betekenis

Bespreek met de coachee waarom ze de waarden op deze manier hebben geordend. Stel vragen die dieper ingaan op hun motivatie en de reden achter hun keuzes, zoals:

• Wat zegt deze prioritering over je persoonlijke visie en keuzes?
• Hoe beïnvloeden deze waarden je dagelijks leven, werk of relaties?

Deze stap helpt de coachee om na te denken over hoe deze kernwaarden hun beslissingen, gedrag en interacties sturen, en in hoeverre ze deze waarden al naleven.

Reflectievragen om dieper in te gaan op waarden

Gebruik tijdens of na de oefening de volgende reflectievragen om het gesprek verder te verdiepen en nieuwe inzichten te genereren:

• Hoe zie je deze waarden terug in je dagelijkse beslissingen en interacties?
  Hiermee helpt je de coachee om na te denken over hoe deze waarden zichtbaar zijn in hun dagelijks leven.
• Zijn er waarden die je belangrijk vindt, maar waar je nog niet volledig naar leeft?
  Deze vraag laat de coachee zien waar discrepanties liggen tussen hun ideale en werkelijke gedrag en waar ze groei kunnen realiseren.
• Zijn er waarden die je verder zou willen ontwikkelen?
  Dit geeft inzicht in welke kernwaarden voor de coachee ontwikkelingsdoelen zijn, wat kan helpen bij het maken van een persoonlijk ontwikkelingsplan.
• In hoeverre is er een balans tussen persoonlijke doelen en relaties met anderen?
  Dit laat de coachee nadenken over hoe hun waarden zich verhouden tot het behouden van een gezonde balans tussen doelen en sociale verbindingen.

Tips voor coaches bij de 5-kernwaardenradar

• Creëer een veilige, open omgeving: Zorg ervoor dat de coachee zich veilig voelt om eerlijk te spreken over hun waarden en eventuele spanningen tussen die waarden.
• Gebruik de radar als feedbacktool: Deze radar biedt ook een opening om samen met de coachee te bespreken hoe anderen hen mogelijk waarnemen en hoe dat zich verhoudt tot hun zelfbeeld.
• Moedig aan om waarden te reviseren: Waarden kunnen met de tijd veranderen. Spoor de coachee aan om de oefening later te herhalen om te zien hoe hun prioriteiten zich hebben ontwikkeld.